اسید سولفوریک و کاربرد آن در تهیه کود شیمیایی

اسید سولفوریک و کاربرد آن در تهیه کود شیمیایی

اسید سولفوریک اولین بار توسط آمریکا در ساخت کودهای شیمیایی استفاده شد. هر ماده ای اعم از ترکیبات آلی، معدنی و یا بیولوژیک که دارای عناصر غذایی باشد که موجب حاصلخیزی خاک شود، کود نامیده می شود.

برخی از کودهای شیمیایی میکروالمنت یا کم مصرف بوده و برخی دیگر کودهای شیمیایی ماکروالمنت یا پر مصرف هستند. میزان مصرف کود توسط کشاورزان و متناسب با معیار های مختلف مشخص می شود. از کودهای شیمیایی ماکروالمنت می توان به فسفر، ازت، منیزیم، پتاسیم و کلسیم اشاره کرد. آهن، منگنز، مس و روی از جمله کودهای شیمیایی میکروالمنت می باشند.

اسید سولفوریک به صورت مستقیم در تهیه کود سولفات آمونیوم، اسید فسفریک و کود سوپر فسفات ساده استفاده می شود. اسید فسفریک ماده اولیه ساخت کود های فسفاته است. بیشتر حجم اسید سولفوریک در جهان برای ساخت اسید فسفریک طی فرایند Wet Process به کار گرفته می شود. البته در ساخت اسید فسفریک کوره ای، ماده اولیه اسید سولفوریک نمی باشد. در سال های اخیر با پیشرفت تکنولوژی، میزان زیادی از اسید فسفریک تولیدی از طریق اسید سولفوریک تهیه شده و در صنایع تولید کودهای شیمیایی مصرف می شود. لذا مصرف بالای اسید سولفوریک باعث ایجاد یک بازار جهانی بزرگ برای این محصول شده است.

مقداری از حجم کل اسید سولفوریک دنیا، برای ساخت کودهای سولفات آمونیوم به کار می¬رود. این کود از ترکیب اسید سولفوریک و آمونیاک بدست می آید.

کودهای سوپر فسفات نرمال یا NSP از ترکیب اسید سولفوریک با سنگ فسفات حاصل می شوند. طی این فرایند، فسفاتی که در سنگ وجود دارد به ترکیب منوکلسیم فسفات منوهیدرات یا Gypsum تبدیل می شود. به همین دلیل است که کود سوپر فسفات نرمال دارای کمترین میزان P2O5 را در بین همه کودهای فسفاته دارد. به همین خاطر مصرف آن محدود است.

برخی از کودهای مایع از ترکیب مستقیم اسید سولفوریک به دست می آیند.

- کودهای بیولوژیک

کودهای بیولوژیک نسل جدید کودهای شیمیایی هستند که در ساخت آن از میکروارگانیسم های مفید استفاده می شود. این میکروارگانیسم ها با تبدیل عناصر غذایی خاک به مواد مغذی مانند ویتامین و دیگر مواد معدنی، به جذب بهتر عناصر و تثبیت آن کمک می کند. در واقع این کود موجب حاصلخیزی بیشتر خاک می شود. مصرف این کودها کم هزینه بوده و هیچ گونه آلودگی در اکوسیستم ایجاد نمی کنند. اولین کود بیولوژیک به نام تجاری نیتراژین در اواخر قرن نوزده به بازار عرضه شد.میکروارگانیسم هایی که برای تولید کود بیولوژیک مورد استفاده قرار می گیرند، ابتدا از خاک جدا شده، در آزمایشگاه در محیط کشت های مخصوص تکثیر یافته و به صورت پودر بسته بندی شده و به بازار روانه می شود.

 عواملی که موجب کاهش میکروارگانیسم های خاک می شوند عبارتند از:

مصرف بی رویه سموم و آفت کش های شیمیایی

نبود گیاه مناسب در مدت زمان طولانی

تنش محیطی مانند خشکسالی، آفتاب سوزان و بسیار گرم، یخبندان و...

- - طبقه بندی کودهای بیولوژیک:

میکروارگانیسم های
EM

کودهای بیولوژیک اکتینومیست ها

کودهای بیولوژیک قارچی مانند میکوریزا

کودهای بیولوژیک باکتریایی مانند آزوسپریلیوم ازتوباکتر

- - کودهای بیولوژیک پرمصرف:

کوهای تثبیت کننده ازت هوا

قارچ های میکوریزی

میکروارگانیسم های حل کننده فسفات که فسفات نامحلول خاک را به فسفر محلول تبدیل کرده تا برای گیاه قابل جذب باشد.

اکسید کننده گوگرد که دارای باکتری تیوباسیلوس است و موجب اکسایش بیولوژیکی گوگرد می شود. گوگرد در نتیجه فعالیت باکتری اکسید کننده به اسید سولفوریک تبدیل شده و در نهایت به صورت سولفات توسط گیاه مصرف می شود.

کرم های خاکی که در تولید هوموس استفاده شده که نوعی کود کمپوست به اسم ورمی کمپوست تولید می کند.